Glony są prawdziwą udręką dla każdego akwarysty. Już niewielkie zaburzenia w ekosystemie mogą bowiem spowodować, że algi zaczną mnożyć się w zatrważającym tempie. Momentalnie porastają rośliny, a przez to zmniejszają ich zdolność do fotosyntezy i znacząco ograniczają ilość tlenu, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić nie tylko do obumierania roślin, ale nawet unicestwienia ryb! Glony wpływają także na obniżenie walorów estetycznych, zabierając całą radość z obserwacji podwodnego świata. Właśnie dlatego wielu hobbystów, chcąc jak najszybciej pozbyć się ich, sięga po specjalistyczne preparaty chemiczne, jednak to powinna być ostateczność. Lepiej postawić na działania profilaktyczne – utrzymanie dobrych i stabilnych parametrów wody, odpowiednie żywienie ryb, czy skuteczną filtrację. Remedium mogą również stanowić ryby żywiące się glonami. Które z nich warto wprowadzić do swojego zbiornika?
Zbrojnik pospolity, nazywany potocznie „wąsaczem”, należy do obszernego grona słodkowodnych ryb sumokształtnych. Zaliczany jest do glonojadów z rodzaju zbrojnikowatych, których wyróżnia się około 70 gatunków. Każdą z tych odmian można spotkać w naturze od Panamy (Ameryka Łacińska) aż po dorzecze Rio de la Plata w Argentynie. Zasiedlają one rwące oraz stojące wody dorzecza Amazonki. W porze deszczowej zbrojniki pospolite przemieszczają się na podmokłe obszary leśne. Osiągają przeważnie wielkość od 12 do 15 cm.
Gatunek ten ma bardzo charakterystyczną dla zbrojników budowę – spłaszczone ciało z szeroką głową i dwiema płetwami grzbietowymi. Otwór gębowy zakończony jest specjalną przyssawką, która umożliwia mu przytwierdzanie się do różnych powierzchni i zeskrobywanie glonów. Zbrojnik pospolity nie posiada łusek, bowiem jego skóra jest osłonięta płytkami kostnymi, tworzącymi coś na kształt pancerza.
Zbrojnik pospolity to ryba niezwykle towarzyska, lecz wykazuje duży terytorializm wobec pozostałych zbrojnikowatych. Z uwagi na swoje łagodne usposobienie świetnie pasuje do akwarium towarzyskiego, natomiast łatwa adaptacja do różnych warunków sprawia, że jest polecany początkującym akwarystom.
Zbiornik dla tego glonojada powinien być stosunkowo duży i mieć minimum 60 cm długości (zbrojniki trzymane w zbyt małych akwariach karłowacieją – red.). Warto też zadbać o odpowiednią, umiarkowaną twardość wody, silną cyrkulację i właściwą filtrację. Stabilność parametrów wody jest w tym przypadku kluczowa. Jako podłoże możemy zastosować zwykły piasek albo żwir. Ponadto w akwarium powinny znajdować się liczne kryjówki, takie jak małe groty skalne, ceramiczne doniczki bądź łupiny kokosa. Konieczne jest również umieszczenie korzeni czy kawałków drewna, które będą stanowić dla zbrojnika źródło cennego błonnika.
Zbrojniki są rybami typowo roślinożernymi, toteż ich dieta powinna obfitować w składniki pochodzenia roślinnego. Można też podawać różnego rodzaju pokarm suchy z dodatkiem spiruliny, urozmaicony gotowaną marchewką, ogórkiem, czy sałatą, a z rzadka pokarm pochodzenia zwierzęcego.
Określenie „glonojad” jest w kontekście zbrojnika pospolitego nieco mylące, wszak jedynie dość młode osobniki żywią się glonami, zaś dorosłe zajmują się „sprzątaniem” dna zbiornika.
Otocinclus vittatus, czyli popularny otosek, to rodzaj słodkowodnej, sumokształtnej ryby wchodzącej w skład wspomnianej już obszernej rodziny zbrojnikowatych (Loricariidae). Zamieszkuje przeważnie akweny Ameryki Południowej na terenie Brazylii, Peru, Wenezueli oraz Kolumbii. Zasiedla mniejsze strumienie oraz gęsto zarośnięte rzeki o ustabilizowanym nurcie. Dorasta zaledwie do 4-5 cm długości. Wyróżnia się ciemnym pasem przebiegającym niemalże wzdłuż całego tułowia, a także ciemną plamką u nasady ogona. Podobnie jak u innych zbrojników, otwór gębowy otoska jest przekształcony w przyssawkę. Posiada też kolce, w związku z czym przy jego wyławianiu trzeba wykazać się szczególną ostrożnością.
Otocinclus również należy do ryb stadnych i towarzyskich. Wskazane jest zatem trzymać co najmniej 6-7 osobników w zbiorniku o pojemności około 50 litrów. Woda powinna być miękka do średnio twardej o temperaturze 23-30ºC. Warto mieć na uwadze, iż glonojady te są nader wrażliwe na jakość wody (azotyny, amoniak) oraz gwałtowne zmiany i wahania jej parametrów, dlatego należy zadbać o dobre napowietrzanie wody połączone z częstymi, choć niewielkimi podmianami. W idealnym zbiorniku dla otosków bujna roślinność pokrywa znaczącą część akwarium (z dominującą rolą roślin szerokolistnych), a kryjówki umiejscowione są w różnych zakamarkach – mogą to być łupiny kokosa, korzenie, groty skalne. Podłoże można skonstruować z piasku albo drobnego żwiru – właśnie w tej strefie zbiornika będzie zazwyczaj przebywał otosek. Wobec pozostałych osobników zachowuje się neutralnie, przez co jest łatwy w hodowli, a więc godny polecenia początkującym akwarystom.
Głównym pokarmem tego gatunku są oczywiście glony. Otoski chętnie konsumują wszystko to, co porasta szyby i liście, ale nie tworzy nitek czy pędzli. Są roślinożerne, więc można je karmić pokarmami roślinnymi w płatkach, tabletkach, a nawet sałatą i marchewką.
Grubowarg syjamski to gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych, który w środowisku lepiej znany jest pod nazwą „kosiarka”. Wywodzi się z terenów Azji Południowo-Wschodniej – głównie Indonezji i Tajlandii. W naturze okupuje strefy przydenne strumieni i rzek, choć bywa też spotykany w rozlewiskach rzecznych. Jego ciało ma srebrzysto-białe odcienie z ciemnym pasem biegnącym od pyska aż do części ogonowej. „Kosiarka” bywa często mylona z podobną rybą z rodzaju Epalzeorhynchos (tzw. fałszywą kosiarką, która w nikłym stopniu żywi się glonami), lecz pod względem anatomicznym odróżnia ją pas ciągnący się także przez płetwę ogonową. Charakterystyczną cechą grubowarga syjamskiego jest jeszcze para wąsików skierowanych ku przodowi. Ryba ta słynie ze zjadania glonów nitkowatych z rodzaju Compsopogon (tzw. krasnorostów), pokrywających rośliny w miejscach gwałtowniejszego przepływu wody, stąd tak chętnie hodowana jest w akwariach.
„Kosiarka” jest rybą stadną, a zatem powinna być otoczona grupą kilku osobników tego samego gatunku. Potrzebuje dużego zbiornika o długości nie mniejszej niż 120 cm (sama dorasta do ok. 12 cm). Dno może być zarówno piaszczyste, jak i żwirowe. Kompozycję mogą zaś tworzyć korzenie, ozdobne kamienie oraz kawałki drewna, jednak podstawą jest niezmiennie gęsta roślinność. Gatunek ten preferuje silny nurt wody, częste podmiany oraz efektywną filtrację. Rekomendowane parametry wody to temperatura w zakresie 24-26°C i pH na poziomie 6,5–7,0.
Grubowargi syjamskie lubią się bardzo często przemieszczać, choć są bezkonfliktowe oraz przychylnie nastawione do otoczenia. Uwagę zwraca szczególnie niestandardowy sposób wybierania sobie przez „kosiarki” ulubionego miejsca w akwarium, polegający na leżeniu na liściu bądź kamieniu i bacznym obserwowaniu sytuacji. Są wszystkożerne, dlatego w ich jadłospisie mogą znajdować się zarówno pokarmy suche, mrożone, żywe, jak i mięsne czy roślinne.
Zdjęcie wyróżniające: Steven Gosch / Flickr
