Ryby żyworodne są bez wątpienia najbardziej popularnymie rybami tropikalnymi, a najczęściej sięgają po nie początkujący akwaryści. Są bowiem łatwe w hodowli, nie mają przesadnie wygórowanych wymagań względem jakości wody i są z natury bardzo spokojne, towarzyskie oraz nieustannie aktywne. Słowem – idealnie nadają się do zarybienia każdego typu akwarium.
Żyworodne ryby akwariowe to te gatunki ryb, których samice przechowują zapłodnione jaja wewnątrz swojego ciała – to właśnie tam przebiega cały rozwój zarodkowy, aż do chwili wylęgu. W efekcie młode przychodzą na świat już w pełni ukształtowane. Samce gatunków żyworodnych posiadają zaś płetwę odbytową przekształconą w narząd kopulacyjny zwany gonopodium, poprzez który wprowadzają nasienie do otworu odbytowo-płciowego samicy.
W sklepach akwarystycznych znajdziemy mnóstwo gatunków ryb żyworodnych, a najczęściej wybierane są gupiki, mieczyki, molinezje i platki.
W środowisku naturalnym gupik pawie oczko zasiedla tereny Ameryki Południowej położone na północ od Amazonki. Najprawdopodobniej poprzez hodowlę gupiki zostały rozprzestrzenione także na pozostałe kontynenty, w tym do Azji oraz Europy. Przeważnie stacjonują w wolno płynących lub stojących wodach z obfitą roślinnością, takich jak rzeki, stawy, kanały czy rowy. Co ciekawe, spotykane są nawet w silnie zanieczyszczonych zbiornikach. Przebywają zwykle w pobliżu powierzchni wody. Żywią się różnorodnym pokarmem, w zależności od zajmowanego środowiska – najczęściej jest to drobny zooplankton albo glony.
Na przestrzeni lat gupik stał się jedną z najbardziej rozpowszechnionych ryb żyworodnych hodowanych przez akwarystów. W domowych zbiornikach znajdują się jednak głównie osobniki należące do form ozdobnych, a więc o wiele bardziej barwnych. Obecnie funkcjonuje podział na 12 standardowych rodzajów gupików, biorąc pod uwagę kształt płetwy ogonowej: wachlarz, welon, proporczyk, płomyk, triangel, łopatka, igiełka, dwumiecz, rakietka, lira, górny miecz oraz dolny miecz.
Ryba ta nie wymaga dużego akwarium, jednak minimalna zalecana pojemność zbiornika to około 25 litrów. Optymalna temperatura wody wynosi 20–23°C, aczkolwiek rasowe odmiany są bardziej wrażliwe i wymagają wyższej temperatury (nawet do 27°C). Woda powinna zawierać też niewielkie ilości soli kamiennej lub akwarystycznej, która zabija pierwotniaki oraz reguluje przemianę materii ryb.
Gupik jest rybą wszystkożerną. Chętnie spożywa każdy rodzaj pokarmu, tym niemniej musi być karmiony w sposób urozmaicony. Do prawidłowego rozwoju wymaga również pokarmu roślinnego (np. glonów).
Mieczyk Hellera, inaczej nazywany mieczykiem zielonym, należy do słodkowodnych ryb z rodziny piękniczkowatych, a jego naturalne środowisko to wody Południowego Meksyku, Hondurasu oraz Gwatemali. W naturze charakteryzuje się szarozielonym, połyskującym kolorem z cienkim bordowym paskiem przebiegającym wzdłuż linii bocznej, natomiast w hodowli istnieje wiele różnobarwnych odmian. Do najpopularniejszych należą odmiany czerwona i pomarańczowa, ale można spotkać także odmiany czarną, berlińską, wagtail, ananas, kohaku, uzyskane drogą selekcji oraz krzyżowania ze zmienniakiem plamistym. Samczyk jest smuklejszy od samiczki, a jego ogon przypomina kształtem miecz (stąd nazwa).
Ten rodzaj ryb wymaga większego akwarium o pojemności minimum 100 litrów, z czystą wodą, ponieważ w małych akwariach karłowacieje i rozwija się nieprawidłowo. Potrzebna jest zatem dobra filtracja, a także cotygodniowa podmiana wody (ok. 10-20% pojemności). Zbiornik powinien być dobrze oświetlony i obsadzony roślinnością (np. kabomba, rotala, nurzaniec lub żabienica), z zapewnioną przestrzenią do pływania. Optymalna temperatura to 24-28°C. Warto też zadbać, aby na jednego samca przypadały 2-3 samice, gdyż są agresywne wobec innych samców tego samego gatunku.
Mieczyki przyjmują pokarm żywy, mrożony i suchy, a ich dieta powinna być dodatkowo wzbogacona o pokarmy roślinne.
Molinezja to kolejny rodzaj słodkowodnej ryby z rodziny piękniczkowatych. W warunkach naturalnych zamieszkuje słodkie i słonawe akweny Ameryki Środkowej – od Meksyku aż po Kolumbię. Dzisiejszy ich wygląd znacząco odbiega jednak od pierwotnych, dzikich form. Przez setki lat powstało wiele odmian barwnych na skutek mieszania się gatunków oraz ingerencji różnych hodowców. Najczęstszym gatunkiem, który dominuje w akwariach jest Molinezja ostroustna (Poecilia sphenops), Molinezja szerokopłetwa (Poecilia latipinna) oraz jej odmiana – Molinezja ostropyska (Black Molly). Niektóre gatunki dobrze odnajdują się również w akwariach morskich.
Zbiornik dla molinezji powinien być obszerny i porośnięty gęstą roślinnością, z zachowaniem odpowiedniej przestrzeni do pływania. Warto też zadbać o dobrą filtrację, regularne podmiany wody oraz mocne oświetlenie. Woda powinna mieć stabilną temperaturę w granicach 24-28°C i być lekko słonawa, dlatego należy dodać soli kamiennej lub morskiej (1 łyżeczka na 10 l wody).
Zmienniak plamisty, należący również do rodziny piękniczkowatych, naturalnie występuje w rzekach, stawach i rozlewiskach na terenie Meksyku, Hondurasu czy Gwatemali. Samice osiągają wielkość do 7-8 cm długości, samce zaś dorastają ledwie do 6 cm. Osobniki dzikie cechują się ubarwieniem oliwkowym, z niebieskim połyskiem. W hodowlach powstało natomiast wiele odmian o ciekawych, intrygujących, a nawet zabawnych nazwach (Mickey Mouse, wagtail, comet, salt and pepper, mysia, czy golden), różnorodnych barwach (pomarańczowe, czerwone, czarno czerwone, niebieskie itp.) oraz typach płetw.
Platka nie wymaga zbyt dużego zbiornika – wystarczy 7 litrów na jednego dorosłego osobnika. Akwarium powinno mieć gęstą roślinność i posiadać dość dużo wolnej przestrzeni do pływania, a także bardzo dobre oświetlenie. Przy hodowli tych ryb warto zdecydować się na twardą wodę o obojętnym odczynie (6,5-8,0 pH).
Gatunek ten pozostawia sporą dowolność w kwestii pokarmu. Zmienniaki plamiste żywią się zarówno żywym, mrożonym, jak i suchym pokarmem, urozmaicanym liśćmi sałaty, pokarmem roślinnym bądź glonami.
Hodowla ryb żyworodnych może dostarczać wielu przyjemnych doznań. Mają one bowiem efektowne, żywe barwy, które często są wynikiem wieloletniej selekcji hodowlanej. Większość gatunków jest spokojna i łagodna, dlatego można je trzymać w akwariach zarówno jedno, jak i wielogatunkowych, ubogaconych ciekawą aranżacją oraz bujną roślinnością.
Zdjęcie wyróżniające: Pixabay
