Pielęgnicowate to duża i niezwykle różnorodna rodzina ryb ozdobnych z rodzaju okoniokształtnych, zamieszkujących wody obu Ameryk i Afryki oraz niewielkiej części południowej Azji. Dość powiedzieć, że do tej pory opisano ich ok. 1600 gatunków! Większość z nich – co nie jest normą – troskliwie dba o potomstwo. Zadziwiająca jest natomiast różnica w wielkości ryb w obrębie tej samej rodziny, jak i ich różnobarwność. Pielęgnica Pawia osiąga rozmiar nawet 70 cm, podczas gdy Apistogramma, czyli pielęgniczka wód Ameryki Południowej, zaledwie 8-9 cm. Ale to właśnie te filigranowe, pełne temperamentu i ekspresji pielęgniczki należą do wyjątkowo ciekawych, przyjaznych stworzeń. Cecha ta, w połączeniu z innymi walorami pielęgnicowatych, uczyniła je ulubionymi rybami dla milionów akwarystów na całym świecie. Poznajcie najpiękniejsze z nich!
Pielęgniczka Ramireza, zwana też pielęgniczką motylową lub motylkiem Ramireza, należy do endemicznych gatunków ryb słodkowodnych z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Zasiedla głównie dorzecza rzeki Orinoko, na obszarze Llanos w Wenezueli oraz Kolumbii (tereny pokryte sawanną – red.). Można się na nią natknąć wśród gęstej roślinności strefy przydennej i środkowej, w miejscach o spokojnym nurcie i mulistym bądź piaszczystym podłożu.
Ten rodzaj ryb jest bardzo pokojowo i towarzysko usposobiony, dlatego może być trzymany w akwarium wielogatunkowym. Rekomendowana jest hodowla w parach, w zbiorniku o długości minimum 50 cm. Ramirezy potrzebują kryjówek wśród gęstej roślinności, gdzie wyznaczają własne terytorium, którego później w trakcie tarła zaciekle bronią.
Pielęgniczka motylowa jest bardzo wrażliwa na jakość i czystość wody, a przy tym podatną na wiele chorób pasożytniczych i bakteryjnych. Zbiornik musi być zatem wyposażony w wydajny filtr o niezbyt mocnym strumieniu, który dobrze natleni wodę. Wymagana jest także okresowa podmiana wody (około 15 % raz w tygodniu). Gatunek ten preferuje pokarm żywy, ale przyjmuje również mrożony lub suchy.
Pielęgniczka Agassiza to słodkowodna ryba akwariowa z rodziny pielęgnicowatych, zamieszkująca przeważnie tereny Ameryki Południowej – głównie Brazylii, Peru oraz Boliwii. Preferuje wody wolno płynące i spokojne, zwłaszcza gęsto porośnięte dorzecza środkowej i dolnej Amazonki oraz górnych biegów Rio Parana i Rio Paraguay. Ryba ta ma charakterystyczną, długą (sięgającą niemal ogona) płetwę grzbietową i bardzo efektowne ubarwienie – pomarańczowo-żółte albo szaro-niebieskie, z czarną pręgą przebiegającą od pyska do płetwy ogonowej. Samca można zidentyfikować po płetwie ogonowej w kształcie płomyka.
Agassiza wymaga mocno zarośniętego akwarium o długości około 80 cm, z licznymi kryjówkami (mogą to być groty z kamieni, czy też doniczka z otworem o średnicy od 2 cm). Woda powinna być czysta, miękka i lekko kwaśna, dobrze filtrowana i regularnie podmieniana (ok. 10-15% co tydzień), zaś podłoże utworzone z drobnoziarnistego żwiru. Warto mieć bowiem na uwadze, że gatunek ten jest bardzo wrażliwy na jakiekolwiek zanieczyszczenia wody oraz chemikalia.
Ta odmiana pielęgnicowatych także należy do łagodnie usposobionych, dlatego może być trzymana z innymi spokojnymi rybami. Pokarm dla nich powinien być urozmaicony – chętnie konsumują plankton, larwy komarów, wazonkowce, rureczniki, aczkolwiek nie pogardzą też pokarmami suchymi.
Pielęgniczka Kakadu to kolejny gatunek słodkowodnej ryby z rodziny pielęgnicowatych, który zamieszkuje małe rzeki i strumienie w Peru, Boliwii oraz Brazylii. Posiada charakterystyczne, ogniste plamy na płetwie ogonowej, a jej płetwa grzbietowa jak żywo przypomina czub papugi kakadu. Samce są intensywniej ubarwione i większe od samic – mają wydłużone promienie płetwy grzbietowej i ogonowej. Samice nie posiadają również czerwonych plamek na ogonie.
Kakadu powinny być hodowane w grupach złożonych z jednego samca i kilku samic, w zbiorniku o pojemności minimum 60 litrów, przy czym na jedną samicę powinno przypadać terytorium o średnicy przynajmniej 20 cm (mają bowiem silny instynkt terytorialny). Z natury są spokojne, jednak mogą stać się agresywne w stosunku do siebie oraz innych ryb w akwarium, o ile nie zapewni się im wystarczająco dużej przestrzeni oraz kryjówek. Akwarium powinno być więc gęsto obsadzone roślinami, z licznymi kryjówkami urządzonymi w łupinach orzecha kokosowego, korzeniach, grotach lub kamieniach.
Podłoże w zbiorniku powinno być raczej miękkie – najlepiej piaszczyste, ponieważ ryby z gatunku kakadu chętnie składają ikrę w wykopanych przez siebie dołkach. Są wrażliwe na wysokie stężenie azotanów, w związku z czym należy systematycznie podmieniać wodę.
Foto wyróżniające: Sven Kullander / Wikipedia
